Credit default swaps | Finance & Capital Markets | Khan Academy #Finance

Deyək ki, mən bir pensiya fonduyam və başqalarına borc vermək üçün pulum var. Başqalarına borc vermək istəyirəm, çünki heç nə etmədən oturmaq yerinə bundan faiz ala bilərəm. Və dövlətdən başqa birinə borc versəm daha çox faiz alaram. Deyək ki, —

özümü çəkim, mən pensiya fonduyam. Bəlkə bənövşəyi ilə çəkim. Bu, mənəm, pensiya fondu. Deyək ki, GM kimi şirkətlər var. Maşın istehsal edirlər. Yəqin ki, eşitmiş olarsınız. – Buna A şirkəti deyək. Onların fabrik almaq yaxud başqa şeylər üçün borc pula

ehtiyacları var, pulu niyə istədiklərinə qarışmayacağıq. Və mən onlara pul borc vermək istəyirəm. Amma burada bir məsələ var. Mən pensiya fonduyam. Kaliforniya müəllimlərinin və ya Miçiqan avto işçilərinin təqaüd pulunu idarə edirəm. Və nizamnaməmdə deyilir ki, mən

yalnız çox çox təhlükəsiz sənədlərə investisiya edə bilərəm. Yəni mənə insanların pulu ilə qumar oynamağa icazə verilmir, çünki bu, insanların pensiyasıdır. Bununla fantastik şeylər edə bilmərəm. AAA reytinqli sənədlərə sərmayə qoya bilərəm, ən azından AA

olmalıdır. – Bilirik ki, AAA ən yüksək reytinqli qiymətli kağızlardır. Bunların dəyərini itirmə ehtimalı çox azdır. Amma A şirkəti sadəcə deyək ki, BB kimi qiymətləndirilib. İndi bu qiymətləndirilmələrin kim tərəfindən edildiyinə baxmağın vaxtıdır. Bu zaman

düşünə bilərsiniz ki, bu hökumət qurumudur. Çünki ancaq dövlət bütün bu şirkətləri dürüst qiymətləndirəcək qədər obyektivdir. Amma təəssüf ki, belə deyil. Əslidə isə, onlar ödənişli özəl reytinq qurumlarıdır. Girov borc öhdəliklərinə dair CashNews.coda buna

toxunmuşdum. Amma təşviqlər bir qədər fərqlidir. Deyək ki, Moody’s-ə sahibəm. Moody’s bir qiymətləndirmə agentliyidir, hansı ki, A şirkətini BB kimi qiymətləndirib. Onlar deyir ki, bu şirkət yaxşıdır, amma onlar ABŞ hökuməti deyillər. Yəni hər hansı bir

səbəbə görə bata bilərlər və ya ümumiyyətlə, iqtisadiyyatdakı dəyişikliklərə həssasdırlar. Və mən bu şirkətə borc vermək istərdim. Onlara istədikləri 1 milyard dolları verməyə razıyam. Və onlar 8% faiz ödəməyi təklif edirlər. Amma mən pensiya fondu olaraq

onlara borc pul verə bilmərəm. Mənə yalnız A və ya daha yuxarı istiqraz növlərinə borc verməyə icazə verilir. Hətta A və ya daha yuxarı qiymətləndirilən sənədlər ala bilərəm. İndi nə etməliyəm? Bunların pula ehtiyacı var. Onlara verməyə pulum var, amma həmin

korporasiyanın Moody’s tərəfindən verilən kredit reytinqi mənim üçün borc verməyə kifayət deyil. Və burada defolt kredit svopu ortaya çıxır. Hər şey ideal olsa idi, A şirkətinə 1 milyard dollar verərdim. Və onlar illik olaraq deyək ki, 10% ödəyəcəkdilər. Bu yəqin

ki, 10 illik bir müqavilə olardı və 10 ildən sonra mənə 1 milyardı da qaytarardılar. Beləcə, razı qalardım. Amma dəfələrlə dediyim kimi, BB reytinqli olduqları üçün bunu edə bilmərəm. Nizamnaməyə əsasən yalnız A reytinqli istiqrazlara investisiya qoya bilərəm. Bu

halda başqa bir quruma üz tuturam. Deyək ki, bu, AIG şirkətidir. Bu qurumlar mahiyyət etibarilə borcu sığorta edən şirkətdir. Mən bunu bir AIG adlandırıram, çünki AIG həqiqətən bunu etdi. Ancaq fərqi yoxdur. Bir çox banklar, sığorta şirkətləri bunu etdi. Bəzi

şirkətlər var ki, yalnız defolt kredit svopu yazmaqda ixtisaslaşırlar. AIG mənim üçün nə edir? Əvvəlcə deyək ki, Moody’s AIG-ə AA reytinqi verib. Real reytinqləri haqda bir fikrim yoxdur. Onlar demək olar ki, risksizdirlər. Demək olar ki, hökumət kimidirlər.

Moody’s hər necəsə onların uçot kitabçalarına baxdı və borc verməyə uyğun olduğunu qeyd etdi. Beləcə, çox yüksək reytinqə sahibdirlər. Yenə də, təşviq barədə bir daha düşünməlisiniz. Çünki onlara bu reytinqi vermək üçün Moody’s-ə kim ödəniş edib?

Bir reytinq vermək üçün ödəniş aldığınız zaman, sizin qiymətləriniz məqsədlərinizdən asılı olaraq dəyişir. Bu, başqa bir CashNews.conun mövzusudur. Amma AIG deyir ki, pensiya fondu, gəl belə edək. Bilirəm ki, A korporasiyasına borc vermək istəyirsiniz, A korporasiyası

da sizdən borc almaq istəyir, amma reytinqləri BB-dir deyə bu problemdir. Gəl bu istiqrazı sığortalayaq. Biz B korporasiyasına verdiyiniz borcu sığortalayacağıq. Bunun müqabilində sığorta premiyası istəyirik. Hər il faizin müəyyən hissəsini bizə verməyinizi istəyirik.

Hər il bu faizin kiçik bir hissəsini bizə versəniz, ödənişinizi sığortalayacağıq. Beləcə, hər il 10% alacaqsınız və bizə 1% ödəyəcəksiniz. Bu da 1% — maliyyə termini ilə desək– bu da 100 baza punktu adlanır. 1 baza punktu 1%-in yüzdə biridir. Yəni 1% 100

baza punktu deməkdir. 2% də eyni şəkildə 200. Hər il bizə 10%-in 100 baza punktunu ödəməyiniz müqabilində A şirkətinə verəcəyiniz borcu sığortalayacağıq. Əslində, bu şəkildə qurulmamış ola bilər. Ola bilər ki, A korporasiyası hətta istiqrazlar buraxmazdan əvvəl,

onları sığortalasın. Buna görə 10% vermək əvəzinə, sığortalamaq üçün 1% çıxırlar. Sonra isə bu, AA istiqrazına çevrilir. Niyə belə olur? Bu, BB reytinqlidir, amma AA reytinqli tərəfindən sığortalıdır. Birdən-birə bu istiqrazlar, Moody’s-in AA təyin etdiyi

müəssisə tərəfindən sığortalandıqları üçün bu istiqrazlar artıq pensiya fondu üçün kifayət qədər yaxşıdır. Bilirik ki, A şirkəti batsa da, məni AA reytinqli şirkət sığortalayıb. Əla. Bu, AA istiqrazı kimi bir şeydir. Mənim effektiv faiz dərəcəm nə oldu? Mən

illik 9% əldə edirəm. Hər il B şirkətindən 10% alıram və 1% AIG-ə verməliyəm. Və əgər B korporasiyası sabah batsa, AIG mənim 1 milyard dollarımı verəcək. Deyə bilərsiniz ki, bu ki, əladır. Burada işlər bir az qarışmağa başlayır. Çünki, AIG təkcə mənim borcumu

və ya A şirkətinə verdiyim borcu sığortalamır. Düşünün, AIG heç nə etmir. AIG hər hansı bir girov qoymaq məcburiyyətində deyildi. AIG demədi ki, A şirkətinin borcu ödəyə bilmədiyi təqdirdə, mən aktivlərimdən sənə 1 milyard dollar verirəm. Düzdür? Bu pulun sizə

çatacağına zəmanət almaq istəsəniz, AIG korporasiyasının pulunuzu bir kənara qoymalı olduğunu düşünürsünüz. Amma buna məcbur deyillər. Onlar sadəcə, deyirlər ki, Moody’s, AA olduğumuzu, borc verə biləcəyimizi söylədi. Biz sığorta edə bilərik. Hər il bizə 1%

ödəməlisiniz və bizə ya da Moody’s-ə güvənin. Onlar heç vaxt kənara pul qoymayacaqlar. Sadəcə güman edirsiniz ki, əgər A korporasiyası batsa, AIG pulu sizə ödəyəcək. İndi işlər maraqlı hala gəlir. Gəlin Moody’s-i ekrandan silim, ya da elə aşağı enim. AIG

sadəcə mənim borcumu sığortalamadı. Deyək ki, həm də C korporasiyasının borcu var. Deyək ki, onlar B-dirlər, əmin deyiləm, bütün bu dərəcələrin müxtəlif terminologiyası var. B+ kimi qiymətləndirilib. Düzdür? Deyək ki, onlar da başqasından 10 milyard dollar borc

alıblar və qarşılığında 11% ödəyirlər. Bu isə B pensiya fondudur. Və bu pensiya fondunda da eyni problem var. Onlar da yalnız A reytinqli, yaxud yuxarı istiqrazlar ala bilərlər. AIG onların da C korporasiyasına verdiyi borcu sığortalayıb. Korporasiya C bəlkə bir az risklidir,

buna görə 11%-dən 150 baza punktu ödəməlidirlər. Ya da 1,5%, bu, 1% ilə eynidir. Və əvəzində onlar C-nin borcunu sığortalayırlar. Maraqlı tərəfi budur ki, AIG çox mükəmməl biznes modelidir, düzdür? Moody’s-dən AA aldıqlarına görə istənilən şirkəti

sığortalasalar da kənara pul qoymurlar. Öz aktivlərini kiməsə verməli deyillər. Yalnız gəlir axını əldə edirlər. Mənim pensiya fondumdan hər il 1 milyard dolların 1%-ni götürürlər. Bu pensiya fondunda hər il 1,5%, 150 baza punktu əldə edirlər. Və bunu istədikləri

qədər edə bilərlər. Bunu min dəfə edə bilərlər. Ta ki, Moody’s şübhələnənə qədər. O vaxta qədər ki, Moody’s bunu sorğulayır ki, 100 milyard dollar aktivin olduğu halda 1 trilyon dollar dəyərində başqalarının borclarını sığortalamısan. Bəzi şeylər

aydın deyil, reytinqinizi aşağı salacağam. Bu baş verənə qədər, AIG hər il daha çox borc sığortalayacaq. Nə qədər ki, bu borclardan ödənilir, onlar davamlı gəlir əldə etməyə davam edəcək. İcraçı direktor da əla bonuslar qazanacaq. – – –