Time value of money | Interest and debt | Finance & Capital Markets | Khan Academy #Finance

Puldan danışılan zaman hər zaman vacib tək şey pulun miqdarı deyil. Vacib olan pulu nə zaman qazandığın və ya nə zaman verdiyindir. Bunun haqqında düşünək və ya bir az daha konkretləşdirək, fərz edək ki, elə bir dünyada yaşayırıq ki, banka pul qoyduğunuz zaman

bank sizə 10% risksiz faiz zəmanəti verir. Bu, əvvəlki standartlara görə yüksəkdir, ancaq bu, hesablamağımızı asanlaşdırır. Belə ki, fərz edək ki, bankdan hər zaman 10% risksiz faiz əldə edirsiniz. İndi, bunları nəzərə alaraq, bunlardan ən çox hansı vəziyyətə

üstünlük verdiyinizi düşünün. Mən sizə hal-hazırda 100 manat verə bilərəm. Bu, 1-ci seçimdir. Sizə dərhal 100 manat vermək əvəzinə, 1 ildə sizə 109 manat verə bilərdim və sonrakı 2-ci ildə bu, 3-cü seçimdir, sizə 120 manat vermək istəyərdim və sizin seçiminiz isə

sadə bir seçimdir. Sizə indi 100 manat borc verə bilərəm və ya 1-ci ildə 109 manat, bundan 2 il sonra isə 120 manat və sizin ağlınızda 10% risksiz faiz əldə edə biləcəyiniz var. Nəzərə alsaq ki, pula dərhal ehtiyacınız yoxdur. Pulu yığacağınızı fərz edirik. Dərhal

ödəməli olduğunuz borcunuz yoxdur, bunlardan hansı ən çox arzuolunandır? Bunlardan hansını daha çox əldə etmək istəyirsiniz? Əgər tam dəyəri və ya pulun tam miqdarını bilmək istəyirsizsə, siz deyəcəksiniz ki, "Baxın. 120 manat, bu, ən böyük məbləğdir."

"Mən bunu götürəcəyəm, çünki ən böyük məbləğ budur." Yəqin ki, sizin ağlınızda "Mən bunu sonra götürəcəyəm, bəlkə nəsə də itirəcəyəm?" Siz haqlısınız. Əgər pulu tez götürsəydiniz, siz 10% risksiz faiz qazanmaq fürsətini itirəcəkdiniz.

Əgər onları birbaşa müqayisə etmək istəyirsizsə, proses belə olacaqdır, "Gəlin baxaq. Əgər 1-ci seçimi götürsəm, 100 manat alacağam." Əgər bunu banka qoysanız , 10% risksiz faizə əsasən nə qədər artacaq? 1 ildən sonra 100 manatın-ın 10%-i 10 manatdır.

Beləliklə, 10 manat mənfəət əldə edəcəksiz. Beləliklə, 1 il sonra sizin bankdakı əmanətiniz 110 manat olacaq. Sadə kiçik bir çalışma etməklə həqiqətən gördük ki, banka 100 manat verməklə, 10% risksiz faizlə 1 il sonra bunu 110 manata çevirdik, bu, 1 ildən sonra 109

manat almaqdan sərfəlidir. Bu hala əsasən və ya verilən bu cür situasiya və ya seçimə görə, buna daha çox üstünlük verərdiniz. 1 il sonra 1 manat daha çox qazanırsınız. Bəs 2 il sonra nə olacaq ? Əgər bunu seçsəniz, 100 manat 1 il sonra 110 manat olacaq, sonra 110 AZN-in

10% -i 11 AZN-dir. Buna 11 manat əlavə etsəniz, 121 manat olacaq. Bir daha 100 manatı risksiz faizlə banka qoyub, ildə 10% gəlir əldə etməyi seçmək daha yaxşıdır. 121 manat olacaq. Bu isə kimsənin sizə 2 ildən sonra 120 manat verəcəyinin zəmanətini verməsindən daha yaxşı

bir haldır. Bir daha siz 1 manat ilə öndəsiniz. Bu hal yalnız nə qədər qazandığınızı yox, həm də nə zaman qazandığınızı da göstərir, buna görə də pulun zaman dəyəri adlanır. Pulun zaman dəyəri. Bunu düşünməyin başqa yolu zamanla pulun dəyərinin nə qədər

olduğunu düşünməkdir. Gözlənilən faiz dərəcələrinə görə bunu edərkən pulu gələcəkdəki eyni miqdarda pulla müqayisə edə bilərsiniz. Zaman dəyərini anlamağın başqa bir yolu və ya pulun zaman dəyərinin başqa bir anlayışı cari dəyər halıdır. Cari və

gələcəkdəki dəyər haqqında danışaq. Cari və gələcəkdəki dəyər. Bu hesablamalara əsasən, 10% fərziyyəsi – soruşa bilərsiniz ki, "2 il sonrakı 121 manatın cari dəyəri nədir?" Və sizdən soruşula bilər ki, cari dəyər nədir ? Bu ifadə cari dəyər

deməkdir. 2 il sonrakı 121 manatın cari dəyəri nədir? Bu 121 manatı növbəti 2 il ərzində risksiz faizlə qazanmaq üçün nə qədər pul tələb edildiyini soruşmağa bərabərdir. Bunu bilirik. Əgər 100 manat banka qoysanız, 2 il sonra 10% risksiz faizlə 121 manat əldə

edəcəksiniz. Buradakı cari dəyər, 121 manatın cari dəyəri 100 manatdır. Cari və gələcəkdəki dəyər haqqında düşündükdə kimsə sizdən gələcəkdəki dəyərin nə olduğunu soruşa bilər. Belə ki, 1 il ərzində 100 manatın gələcək dəyəri nə qədərdir? 1 ildə.

Əgər bank sizə 10% gəlir zəmanət verirsə, gələcək dəyər 110 manatdır. 2 il sonra, 2 illik gələcək dəyər 121 manatdır. Bunları nəzərə alaraq, daha maraqlı bir nümunəyə baxaq. Deyək ki, bu müddət ərzində hesablamaları asanlaşdırmaq üçün risksiz faiz dərəcəmiz

10% olacaq. Tutaq ki, kimsə bizə 1 ildə 65 manat verəcəyini deyir və öz-özümüzə soruşuruq ki, "Bunun cari dəyəri nə qədərdir?" Belə ki, bunun cari dəyəri nədir. Xatırlayaq ki, cari dəyər sizdən sadəcə pulun miqdarını soruşur, yəni, əgər bunu banka risksiz

faiz dərəcəsi ilə qoysanız, 65 manata bərabər olacaqmı? Bu 2 haldan hansı sizə eyni gəlir? Baxaq, pulun miqdarı nə qədərdir? Gəlin buna x deyək. Pulun miqdarı nə qədər olsa da, əgər bunu 10% artırsam, bu həqiqətən də x+10%x+… kimi olacaq. +10%x – Gəlin bu

yol ilə daha da aydınlaşdırım. X+10%X 65 manata bərabər olmalıdır. İl ərzində bu məbləğin 10% -ni hesablasam, bu, 65 manata bərabər olmalıdır. Bu 1 vur X ilə eynidir və ya deyə bilərik ki, 1X+10% 65-ə bərabərdir, və ya bu 2-ni əlavə edək. 1.10 vur x 65-ə bərabərdir,

əgər burada real cari dəyəri həll etmək istəyirsinizsə, hər 2 tərəfi 1.10-a bölməlisiniz. Bu nəticəyə gəlirik ki, X bərabərdir – belə həll edək. Belə daha aydın olacaqdır. Belə ki, hər 2 tərəfi 1-ə bölək və 0-ın mahiyyəti yoxdur. Dəqiqlik haqqında isə

narahat olmuruq, çünki bu tam olaraq 10%-dir. Belə olacaq – bunlar ixtisar olunacaq və X bərabər olacaq – kalkulyator ilə hesablayaq, x 65 böl 11-ə bərabər olacaq, yəni 59.09 manat, yuvarlaqlaşdıraq. Beləliklə, x 59.09 bərabərdir, bu da 65 manatın 1 illik cari

dəyəridir, bu haqda düşünməyin başqa bir yolu, əgər 59.09 manatın 1 illik gələcək dəyərinin nə olacağını bilmək istəyirsinizsə, 10% faizə görə 65 manat alacaqsınız.